بهترین راه های درمان نیوکاسل مرغ
بررسی بهترین راهکارهای درمان نیوکاسل مرغ و علائم ابتلا طیور به این بیماری
نیوکاسل در مرغ یک عارضه شایع است که با علائم تنفسی شروع می شود و با افسردگی، اسهال و واکنش های عصبی شدت می یابد. شیوع این بیماری در طیور به خصوص مرغ و خروس رایج است و در صورت ابتلا تلفات زیادی ایجاد خواهد کرد. از این رو مرغداران و پرورش دهندگان طیور عموما به دنبال بهترین دارو برای درمان نیوکاسل مرغ هستند. این مساله باعث شد تا ما با یک مقاله جامع به بررسی این بیماری، راه های پیشگیری و البته درمان آن بپردازیم.
بیماری نیوکاسل مرغ به سرعت شیوع پیدا می‌کند و اگر به موقع درمان نشود، می تواند تمام مرغ ها را درگیر کند. درمان نیوکاسل مرغ کار چندان ساده‌ای نیست اما در صورت تشخیص به موقع می‌توان اقدامات درمانی را پیش از شروع تلفات گسترده انجام داد. به علاوه پیشگیری از این بیماری هم ممکن است که در ادامه به بیان راهکارهای آن می‌پردازیم.
بیماری نیوکاسل چیست؟
بیماری نیوکاسل به شدت مسری و در بیشتر موارد حاد است. این بیماری که عموما پرندگان را درگیر می‌کند، توسط نوعی ویروس از خانواده پارامیکسوویریده ایجاد می‌شود. استفاده از طیور امروزه بخشی جدایی‌ناپذیر از غذای انسان‌ها شده و علاوه بر کشتار آن‌ها به صورت مستقیم، برای تامین گوشت از تولیدات جانبی مانند تخم مرغ آن‌ها نیز استفاده می‌شود. تولید و پرورش طیور در هر سطحی امکان‌پذیر است. چه در یک حیاط خلوت برای استفاده شخصی از تخم‌مرغ تازه و... چه در یک مرغداری پیشرفته که از بهترین تجهیزات و امکانات برخوردار باشد. تولید طیور مانند هر کسب و کار دیگری چالش‌هایی به همراه دارد که یکی از آن‌ها بیماری طیور است.
از طرفی بیشتر بیماری‌های پرندگان مسری هستند و زمانی که در یک مرغداری یک یا دوتا از مرغ‌ها به علائم بیماری دچار شده باشند، احتمال نهفته بودن بیماری در دیگر مرغ‌ها هم وجود دارد. یکی از بیماری‌های ویروسی و عفونی نسبتا شایع در میان پرندگان، بیماری نیوکاسل است. این بیماری در اثر عفونت با ویروس نیوکاسل اتفاق می‌افتد و در بیشتر موارد منجر به مرگ حیوان می‌شود.
بیشتر بخوانید: آنفلوانزای مرغی
انواع بیماری نیوکاسل
بروز بیماری نیوکاسل و نمایان شدن علائم این بیماری در مرغ‌ها به سه شکل مختلف اتفاق می‌افتد که انواع این بیماری را تشکیل داده و عبارتند از:
- نیوکاسل لنتوژنیک یا خفیف
- نیوکاسل مزوژنیک یا متوسط
- نیوکاسل بدخیم که بیماری رایج و شناخته شده نیوکاسل از همین نوع سوم است.
جهت درمان نیوکاسل مرغ، ابتدا باید هر سویه یا نوع این بیماری، علائم و چگونگی بروز آن را بشناسید. سویه خفیف این بیماری بسیار گسترده است و با وجود احتمال شیوع آن اما این اتفاق به ندرت رخ می‌دهد. این سویه معمولا به صورت بیماری تنفسی است و ممکن است عارضه یا بیماری حیوان با بیماری دیگری اشتباه گرفته شود.
علائم بیماری نیوکاسل
در شناسایی و درمان بیماری نیوکاسل مرغ توجه به علائم از اهمیت زیادی برخوردار است. البته علائم این بیماری به خصوص در نوع خفیف ممکن است با دیگر مشکلات طیور اشتباه گرفته شود اما در بیشتر موارد با ظهور علائمی که در ادامه خواهیم گفت، باید احتمال ابتلا به نیوکاسل را بدهید و فورا اقدامات درمانی برای پرندگان بیمار و اقدامات لازم برای محافظت از سایر پرندگان را انجام دهید. علائم این بیماری در طیور به شرح زیر است:
- علائم تنفسی: شایع‌ترین علامت ابتلا به نیوکاسل در میان طیور به خصوص مرغ و خروس، مشکلات تنفسی مانند نفس نفس زدن، عطسه، ترشحات بینی و تورم اطراف چشم است.
- علائم عصبی: در برخی پرندگان ابتلا به نیوکاسل به صورت علائم عصبی بروز می‌کند که از جمله آن‌ها می‌توان به لرزش و اسپاسم عضلانی، فلج شدن بال‌ها، افسردگی و... اشاره کرد.
- علائم گوارشی: این علامت با تغییر وضعیت مدفوع حیوان از نظر رنگ و بافت بروز می‌کند. مدفوع پرندگان در زمان ابتلا به این بیماری مایل به سبز و آبی می‌شود.
- کاهش میزان تخم‌گذاری: نیوکاسل در میان مرغان گاهی با کاهش میزان تخم‌گذاری همراه است. در صورتی که بدون هیچ علت خاصی مرغ شما کمتر تخم گذاشته یا این کار را انجام نمی‌دهد، احتمال ابتلا به نیوکاسل بیشتر است.
درمان نیوکاسل مرغ
سرعت شیوع بیماری نیوکاسل در میان مرغ ها بسیار زیاد است و زمانی که یک پرنده به این بیماری مبتلا می‌شود، سایر طیور موجود در مزرعه نیز به سرعت به بیماری مبتلا می‌شوند. اینجاست که باید راهی برای درمان نیوکاسل مرغ پیدا کرد. متاسفانه با وجود پیشرفت علم پزشکی در حوزه دام و طیور هنوز هم درمانی قطعی برای این بیماری وجود ندارد. در واقع راهکار به خصوصی نیست که بتوان آن را به عنوان راه حل درمانی ثابت و قطعی این بیماری معرفی کرد و تنها می‌توان با برخی راهکارهای سنتی، شدت این بیماری در حیوان را کمتر کرد و از مشکلات بعدی آن نیز جلوگیری کرد.
برای مثال با استفاده از برخی آنتی بیوتیک‌ها می‌توان از عفونت‌های بعدی این بیماری جلوگیری کرد. آنتی بیوتیک‌ها مستقیما روی ویروس اثری ندارند و تنها عفونت‌هایی که به دنبال ویروس نیوکاسل احتمال شیوع آن‌ها در حیوان وجود دارد را متوقف یا کنترل می‌کنند. به علاوه راهکاری مانند افزایش دمای محیط برای کشتن ویروس‌های ضعیف هم می‌تواند راهکار مناسبی برای نجات مرغداری باشد.
بیشتر بخوانید: اصول درمان با آنتی بیوتیک محلول در آب
پیش از درمان نیوکاسل مرغ چگونه از بیماری پیشگیری کنیم؟
در مورد بیماری‌های دام و طیور هم مانند بیماری‌های انسانی، پیشگیری منطقی‌تر از درمان است و در صورتی که برای پیشگیری اقدام شود، احتمال شیوع بیماری، تلفات و مشکلات ناشی از آن کم می‌شود. همان‌طور که گفته شد درمان بیماری نیوکاسل در مرغ‌ها به شکل قطعی امکان‌پذیر نیست و در صورتی که یک پرنده به این بیماری مبتلا شود، سایر پرندگان هم به سرعت ویروس را دریافت کرده و در کل مرغداری پخش می‌شود. بهترین راه درمان بیماری نیوکاسل مرغ ضدعفونی صحیح فارم و نگهداری از طیور در مزارع پاکیزه است. به این منظور پیشنهاد می کنیم از ضدعفونی کننده های طیور برای کاهش احتمال بروز هرگونه بیماری در محیط مزرعه استفاده کنید.
در مرحله دوم و با مشاهده گونه های مشکوک، به خصوص در مرغداری‌های صنعتی و بزرگ باید اقداماتی انجام داد که مهمترین آن‌ها موارد زیر هستند:
- جداسازی پرندگان آلوده به ویروس حتی اگر علامتی در سایر پرندگان مشاهده نکنید.
- دفع اصولی لاشه پرندگان مرده و مدیریت پسماندها. دقت کنید که این ویروس انتقال پخش شدن دارد و این موضوع حتی از جسم بی‌جان مرغ هم امکان‌پذیر است.
- کنترل آفت در گله مرغان یکی دیگر از اقدامات پیشگیری به جای درمان نیوکاسل مرغ است. به منظور انجام این روش باید پرندگان سالم را از پرندگان بیمار جدا کنید و فضای نگهداری از آن‌ها را به طور کامل ضد عفونی کنید.
- کاهش جمعیت مرغ‌ها در مزرعه و توقف جایگزینی و اضافه کردن مرغ جدید حداقل تا 21 روز پس از مشاهده علائم این بیماری حتی به صورت خفیف از دیگر راهکارهای موثر برای کنترل این بیماری و جلوگیری از شیوع آن است.
نکته: دقت کنید که تمام موارد گفته شده باید با مشاهده اولین پرنده بیمار انجام شود اما برخی مسائل مانند دور نگه داشتن پرندگان اهلی و وحشی، اجتناب از استفاده وسایل آلوده و کنترل دسترسی افراد غریبه به مزرعه را می‌توان پیش از آلوده شدن پرندگان نیز انجام داد.
بیشتر بخوانید: بیماری برونشیت عفونی طیور
واکسیناسیون برای درمان نیوکاسل مرغ
یکی دیگر از راهکارهایی که برای کنترل بیماری نیوکاسل و جلوگیری از ابتلا طیور به خصوص مرغ در مزرعه‌های پیشرفته پرروش این حیوان توصیه می‌شود، واکسیناسیون به موقع طیور جهت پیشگیری از ابتلا به این بیماری است. این روش تا حد زیادی نتیجه‌بخش است و اگر به موقع انجام شود، احتمال درگیری پرندگان با این ویروس و بیماری به حداقل می‌رسد. چند نوع واکسن وجود دارد که برای کنترل بیماری نیوکاسل مرغ می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.
واکسن ضعیف شده زنده
لنتوژنیک یا مزوژنیک انواع خفیف و متوسط این بیماری هستند که در صورت تهیه واکسن از آن‌ها و مصرف برای پرندگان، احتمال ابتلا به بیماری در آن‌ها کاهش پیدا می‌کند. برای استفاده از این نوع واکسن می‌توان از روش آشامیدن استفاده کرد. کافی است واکسن را در آب مصرفی پرنده بریزید تا اثر خود در بدن پرنده را آغاز کند. دیگر روش درمان نیوکاسل مرغ با استفاده از این واکسن، اسپری کردن آن در محیطی است که مرغ‌ها در آن زندگی می‌کنند.
واکسن غیرفعال
نوع دیگری از واکسن‌های نیوکاسل که می‌توان برای پیشگیری از شدت گرفتن این بیماری از آن استفاده کرد، واکسن غیرفعال است. از این واکسن‌ها برای تقویت بدن پرندگان و محافظت از آن‌ها در برابر ابتلا به ویروس استفاده می‌شود. این واکسن را می‌توان از سنین پایین و زمانی که پرندگان جوجه هستند استفاده کرد تا پرنده شما سالم و سرحال باقی بماند.
واکسن نوترکیب مبتنی بر HVT
از دیگر واکسن‌های مرتبط با بیماری نیوکاسل درمرغ‌ها می‌توان به این واکسن اشاره کرد. این واکسن برای افزایش ایمنی پرندگان فوق‌العاده است اما حدود 4 هفته زمان می‌برد تا اثر قطعی آن مشخص شود.
این واکسن و دیگر واکسن‌های مرتبط با نیوکاسل باید به صورت فصلی استفاده شوند و یک دوره منظم برای تزریق یا استفاده از آن‌ها وجود داشته باشد. با چنین راهکاری می‌توان احتمال ابتلا به بیماری نیوکاسل در پرندگان را تا حد زیادی کاهش داد و از تلفات رایج این ویروس که معمولا مرگ و میر پرندگان به سرعت است، جلوگیری کرد.
بیماری نیوکاسل در انسان
متاسفانه احتمال انتقال این بیماری از پرنده به انسان هم وجود دارد. عفونت ناشی از این بیماری در انسان‌ها به صورت ورم ظاهر می‌شود و تشیخص آن به سادگی امکان‌پذیر نیست. با این حال اگر در مزرعه‌ای کار می‌کنید که یکی از پرندگان به این بیماری مبتلا شده، فورا به پزشک مراجعه کنید و اقدامات درمانی را انجام دهید.
سخن پایانی
با وجود تمام پیشرفت‌ها در علم پزشکی و دامپزشکی هنوز هم درمان بعضی بیماری‌ها مانند نیوکاسل مرغ ناشناخته است و به منظور کنترل تلفات آن به جای درمان باید برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری اقدام کرد. گفتیم که بهترین راه پیشگیری و درمان این بیماری ضدعفونی صحیح مزارع پرورش مرغ است. برای مشاهده بهترین ضدعفونی کننده های مرغداری به لینک زیر مراجعه کنید.