معرفی عفونت های سالمونلا، پیشگیری و درمان با آنتی بیوتیک مناسب

در این مقاله از پایادارویه به بررسی سالمونلا و عفونت های ناشی از این باکتری می پردازیم. راه های پیشگیری و درمان بیماری های ناشی از آن را بررسی می کنیم و آنتی بیوتیک های مناسب برای درمان سالمونلا را معرفی می کنیم، پس با ما همراه باشید.

سالمونلوز طيور به عنوان يك واژه كلي، بيانگر بيماري‌هاي زير است (واژه سالمونلا از نام دامپزشك Daniel E Salmon گرفته شده است) اين جنس بيش از 2650 سروتيپ دارد.

الف: بيماري پولوروم كه عامل آن سالمونلا پولوروم است.
ب: بيماري تيفوئيد مرغان كه در اثر سالمونلا گاليناروم ايجاد مي‌شود.
ج: بيماري آريزونوز كه عامل بيماري‌زاي آن سالمونلا آريزونا مي‌باشد.
د: بيماري پاراتيفوئيد كه در اثر سروتيپ‌هاي مختلف سالمونلا ايجاد مي‌شود و بيش از850 سروتيپ مسئول آن شناخته شده‌اند ولي فقط 20 تاي آن‌ها داراي اهميت مي‌باشند و از مهم‌ترين آن‌ها مي‌توان سالمونلاتيفيموريوم، سالمونلا پاراتيفي، سالمونلا اين فنتيس، سالمونلا آنتريتيديس، سالمونلا هيدلبرگ را نام برد.

تعريف بيماري

سالمونلا بيماري عفوني، باكتريايي، همه‌گير پرندگان است كه:
به فرم حاد و با تلفات زياد در جوجه‌ها با علايم گوارشي، تنفسي و گاهي عصبي به فرم مزمن و يا موضعي در طيور بالغ بدون علايم كلينيكي واضح مشخص مي‌شود.
يكي از وي‍‍ژگي‌هاي مهم آن انتقال از طريق تخم مرغ است.
مقاومت عامل بيماري‌زا در مقابل عوامل فيزيكو – شيميايي سالمونلا پولوروم در روي نمونه‌هاي خاک به مدت 14 ماه، در شيرابه مدفوع بيش از 3 ماه، در خرده‌هاي كثيف چوب‌هاي موجود در سالنهاي مرغداري به مدت 105 روز و در همان چوب‌ها در بيرون از سالن مرغداري در حرارت 11 تا 35 درجه سانتيگراد به مدت 32 روز مي‌تواند زنده بماند.
اين باكتري در پوشال كهنه حدوداً 3 هفته و در پوشال تازه 11 هفته زنده مانده و بستر خشك براي زنده ماندن آن مساعدتر است. آمونياک حاصل از ميكروفلور بستر كهنه مرطوب به سرعت باعث افزايش pH بستر شده و به‌طور فعال سالمونلاها را مي‌كشد.
سالمونلا پولوروم در زرده تخم مرغ‌هاي در حرارت 10 الي 20 درجه سانتی‌گراد به سرعت تكثير پيدا مي‌كند ولي در حرارت كمتر از 10 درجه سانتی‌گراد تكثير باكتري 2 هفته پس از انبار كردن رخ مي‌دهد و در 2 درجه سانتي‌گراد تعداد باكتري تا حدودي كاهش مي‌يابد.
اين باكتري در هچري‌هاي آلوده به مدت يكسال در حرارت 22 درجه سانتیگراد زنده مي‌ماند .سالمونلا پولوروم و گاليناروم در كشت‌هاي حاوي مواد با منشاء گياهي نسبت به مواد حيواني بيشتر زنده مي‌مانند.

آنتی بیوتیک های متفاوتی روی این باکتری موثر می باشد که متاسفانه در سال های اخیر مقاومت زیادی بر علیه آن ها ایجاد شده است اما با توجه به آزمایشات انجام شده بیشترین حساسیت سالمونلا به فوزباک اصل شرکت بدسون بوده است. می توان گفت موثرترین آنتی بیوتیک مناسب برای سالمونلا فوزباک اصل است. این آنتی بیوتیک با مکانیسمی از تشکیل دیواره سلولی جلوگیری می کند.  این آنتی بیوتیک نقش موثری در پیشگیری از ابتلا به سالمونلا در سنین مختلف پرورش دارد. در مراتب بعدی فلورفنیدم و کولیدم (کولستین سولفات) هم نقش قابل توجهی در کنترل این باکتری ایفا کردند.

ميزبانان حساس

الف- ميزبانان طبيعی: ماكيان و بوقلمون‌ها از ميزبانان مهم سالمونلا پولوروم بشمار مي‌روند.
نژاد ماكيان: نژادهاي سبك (لگهورن) نسبت به نژادهاي سنگين مقاوم‌تر بوده و اختلاف مقاومت را مي‌توان به مقاومت ارثي و اجدادي نسبت داد.
درجه حرارت محيط زندگي به مدت 6 روز اول زندگي به همراه مدت زمان حمل و نقل جوجه‌ها يك‌روزه، مقاومت جوجه‌ها را تحت تأثير قرار مي‌دهند.
سن: با افزايش سن، در اثر افزايش تعداد لنفوسيت‌هاي طيور و كنترل بيشتر حرارت بدن در اثر كامل شدن سيستم حرارتي بدن و افزايش پردرآوري، مقاومت پرندگان بر عليه PD افزايش مي‌يابد.
جنس پرنده نيز در ميزان حساسيت به اين عفونت دخالت دارد بطوري كه ماده‌ها نسبت به نرها بيشتر مبتلا مي‌شوند شايد علت آن اين باشد كه باكتري پولوروم به جايگزين شدن در تخمدان‌ها علاقه بيشتري دارد در حالي‌كه خروس‌ها در هنگام بلوغ جنسي از عفونت پاک مي‌شوند.

ب- ميزبانان غيرطبيعی: بيماري پولوروم از اردک، قرقاول، مرغ شاخدار، بلدرچين، گنجشك، قناري و فنچ اروپائي گزارش شده است البته اين باكتري از خرگوش، خوكچه هندي و موش صحرائي نيز گزارش شده است و در انسان با خوراندن باكتري سالمونلا پولوروم ايجاد كرده‌اند.

طرز انتقال عامل بيماريزا

  1. انتقال از طريق تخمدان به تخم مرغ (حدوداً 33/7 درصد تخم مرغ‌هاي مبتلا گذاشته شده به‌وسيله مرغان مبتلا حاوي سالمونلا پولوروم هستند)
  2. گسترش عفونت در دستگاه جوجه كشي (آلودگي دستگاه تنفس مي‌گردد). جهت ضدعفونی دستگاه جوجه‌کشی از محصول ZIX VIROX استفاده نمایید. این ضدعفونی‌کننده در دوز توصیه شده هیچ اثر خورندگی بر تجهیزات ندارد.
  3. استفاده از مواد غذائي آلوده به ويژه تخم مرغ‌هاي آلوده به همراه آلوده شدن آب و دان با مدفوع جوجه‌هاي مبتلا باعث گسترش عفونت مي‌گردد. جهت ضد عفونی آب به صورت مداوم از AQUAZIX PLUS Ag استفاده نمایید.
  4. انتقال از طريق وسايل و تجهيزات مرغداري و از طريق ويزيتورها و كارگران داخل فارم نيز اتفاق مي‌افتد. می‌بایست جهت ضد عفونی از دو محصول MICROCHOC و یا ZIX VIROX استفاده نمود.
  5. از طريق كانيباليسم، پرندگان وحشي، موش صحرايي، حيوانات وحشي، دستگاه نوک چيني، وسايل تعيين جنسيت جوجه‌ها بوسيله سكسورها و واكسن‌هاي لارنگوتراكئيت آلوده نيز صورت مي‌گيرد.

علايم باليني PD

اختصاصات

S.

pullorum

S.

gallinarum

دورۀ كمون5-7  روز4-6 روز
درصد ابتلابسته به روش آلودگيبسته به روش آلودگي
درصد تلفاتدرصد بالا در جوجه

درصد بالا در طيور

مسن

دورۀ بيماري

2 هفتگي + شروع به

توليد

5 روز

علايم باليني PD

الف: علايم باليني در جوجه ها، دوره حاد بيماري به هفته اول و دوم زندگي محدود مي‌شود.

  1. تخم مرغ‌هاي آلوده: ميزان هچ خيلي پائين بوده و جوجه‌هاي مرده يا درحال احتضار در دستگاه جوجه كشي ديده مي‌شوند كه علائم از قبيل خواب آلودگي، ضعف و سستي، كاهش اشتها و حتي قطع اشتها، دور هم جمع شدن، افتادگي بال‌ها، بدشكلي ظاهر جوجه، اسهال سفيد رنگ كه ممكن است ناحيه اطراف مقعد را بپوشاند و گاهي علايم عصبي و به ميزان كمتر كوري مشاهده مي‌شود.
  2. آلودگي در دستگاه جوجه كشي: دستگاه تنفس مبتلا مي‌شود لذا علائم از قبيل نفس نفس زدن، تنگي نفس و دهان زدن مشاهده مي‌شود.

گاها به علت جايگزين شدن باكتري در اطاقك چشم ممكن است كوري و تورم مفصل به همراه لنگش ديده شود و جوجه‌هاي مبتلا باكتري را به تناوب از طريق مدفوع دفع نموده و به صورت حامل می‌مانند.

ب: علايم باليني در طيور بالغ

اگر چه بيماري در طيور مسن و بالغ اختصاصات يك عفونت حاد را ندارد ولي ممكن است در اثر استرس به ويژه استرس حاصل از شروع تخمگذاري، حالت حاد پيدا نمايد. اكثراً علايم از قبيل افسردگي عمومي، بي‌حالي و سستي، قطع اشتها، رنگ پريدگي تاج و مخاطات قابل ديد، گاها اسهال و تب به همراه تشنگي و كاهش توليد به ميزان 18 تا 20 درصد نيز مشاهده مي‌شود. غالبا حاملين سالمونلا پولوروم تحمل كمتري نسبت به تغييرات شرايط محيطي از خود نشان مي‌دهند و احتمالاٌ خروس‌ها در انتهاي بلوغ جنسي از بيماري پاك مي‌شوند.

روش تشخيص

تشخيص مقدماتي: تاريخچه گله و علايم كلينيكي بيماري و آثاركالبد گشايي در حالت شديد بيماري و يافته‌هاي سرولوژيكي مثبت ارزش مهمي را در تشخيص عفونت در طيور بالغ و مرغ‌هاي مادر دارند.

تشخيص تائيدي:

جداسازي باكتري
استراتژی مقابله با عفونت‌های سالمونلایی:
الف- پرورش واحدهای پاک از عفونت‌های سالمونلایی
1. در واحد پرورشی (حداقل سالنهای پرورشی) عاری از سالمونلاها
2. تهیه جوجه عاری از سالمونلاهای مهم طیور
3. نگهداری واحد در شرایط عاری از عفونت‌های سالمونلایی با به‌کارگیری:
*- امنیت زیستی
*- رعایت اصول صحیح ضدعفونی
*- تهیه مواد غذایی عاری از سالمونلاها
*- به‌کارگیری پرسنل عاری از سالمونلاها
*- جلوگیری از کلنیزاسیون سالمونلاها در روده (بویژه سکوم) جوجه ها با استفاده از مکمل‌های غذایی مناسب
ب- ایجاد ایمنیت با استفاده از واکسیناسیون (در برخی از کشورها)
ج- درمان (درمان پیشگیری کننده + درمان بیماری)

استراتژی عملی در طیور مرغ مادر

  1. استفاده از پروبیوتیک (ژل پروبیوتیک در جوجه های یک روزه + پروبیوتیک در پرورش)
  2. استفاده از محصول DAY ONE ZIX برای جوجه یک روزه
  3. مصرف مواد غذایی سالم و تهیه دان بصورت پلت
  4. آزمایشات برای شناسایی حاملین و حذف آن‌ها
  5. درمان 4 هفته قبل از شروع به تولید (ترکیبات نیترفوران)
  6. استفاده از پروبیوتیک‌ها و اسیدیفایرها در طول دوره تولید
  7. dipping تخم مرغ‌ها با ppm 400 جنتامایسین در سالمونلا گالیناروم
  8. شستشو و ضدعفونی چکمه، وسایل نقلیه و وسایل با Zix Virox
  9. ضدعفونی آب آشاميدنی طيور با AquaZix Plus Ag

استراتژی عملی در طیور گوشتی آلوده

  1. حذف گله در صورت تلفات بالا
  2. شکایت بر علیه شرکت مرغ مادر از طریق دامپزشکی
  3. استفاده از رل کاغذی بر روی بستر در 10 روز اول پرورش
  4. درمان گله با Florfenidem در صورت آلودگی پائین گله

درمان بيماري FT , PD

  1. سولفامیدها Sulfonamides: در بین سولفامیدها، سولفادیازین و سولفامرازین بیشترین اثر را داشته در حالیکه سولفاتیازین و سولفاگوانیدین اثرات متوسط و سولفاساکسیدین و سولفاتیازول و سولفانیلامید کم‌ترین اثر را دارند. تجویز سولفامیدها به مقدار 0/5 درصد در غذا به مدت 5 روز باعث کاهش تلفات از 17 درصد به 4 درصد می‌رسد.
  2. نیتروفورانها Nitrofurans: فورازولیدون به غلظت 0/04 درصد در غذا به مدت 14 10 روز اگر به فاصله کوتاهی پس از ابتلا تجویز گردد اثرات قابل توجهی در پیشگیری مرگ و میز حاملین در میان گله خواهد داشت.
  3. آنتی بیوتیک‌ها Antibiotics: آنتی بیوتیک‌هایی از قبیل کلرامفنیکل، تتراسیکلین‌ها، آمپیسیلین و ریوانول به صورت آئروسل حدوداً مبتلایان را تاحدودی درمان می‌کنند.

1 دیدگاه در “معرفی عفونت های سالمونلا، پیشگیری و درمان با آنتی بیوتیک مناسب

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

منوی دسته بندی های خود را در تنظیمات سربرگ » موبایل » المنت منو موبایل » نمایش / مخفی » انتخاب منو مشخص کنید.
برای دیدن نوشته هایی که دنبال آن هستید تایپ کنید.

اطلاعیه

وبسمینار مدیریت سلامت کبد در طیور

دکتر امین علیرضایی

دکتر دامپزشک گرایش تغذیه

بررسی عملکرد طبیعی، بیماریهای شایع، راهکارهای درمانی

9 آذرماه 1403 - محل نمایشگاه های المللی شهر آفتاب