پاکسازی و ضدعفونی سیستم آبرسانی مرغداری

آلودگی‌های رایج در سیستم آبرسانی مرغداری

آلودگی‌های میکروبی

توسط سه پارامتر زیر می‌توان به درک صحیحی از کیفیت آب مصرفی رسید:

1. مزوفیل‌های هوازی: شمارش مزوفیل‌های هوازی در دمای 22 درجه سانتی گراد یکی از پارامترهای مهم در تعیین کیفیت آب در سیستم آبرسانی مرغداری محسوب می‌شوند. اگرچه این اکثر این موارد غیر پاتوژنیک هستند اما میزان پاکیزه بودن آب را نشان می‌دهد. این باکتری‌ها در همه‌ی سطوح محیطی و گرد و غبار یافت شده و نشان دهنده‌ی منبع آبی باز و مدیریت ناصحیح فارم محسوب می‌گردد.
2. کلی فرم‌ها: این آلودگی‌ نشان دهنده‌ی آلودگی‌های مدفوعی می‌باشد. گونه‌های بسیاری از این دسته غیر پاتوژنیک است اما موارد پاتوژنیک آن بسیار خطرناک است. با این حال باید توجه داشته باشیم که معمولا وجود کلی‌فرم‌ها همراه با آلودگی‌های سالمونلا است. اگر میزان انتروکوکوس‌ها از ای کلای در آب بیشتر باشد آلودگی‌های مدفوعی حیوانی بوده اما اگر تعداد ای کلای از انتروکوکوس‌ها بیشتر باشد آلودگی مدفوعی از نوع انسانی است.
3. کلستردیوم‌ها: اگرچه کلستردیوم‌ها نیز منشا مدفوعی دارند اما به عنوان شاخص آلودگی مدفوعی در نظر گرفته نمی‌شوند. باید توجه داشته باشیم که کلستردیوم‌ها به عنوان فلور طبیعی دستگاه گوارش بوده و مشکل زمانی ایجاد می‌شود که مقادیر بالایی از آن توسط پرنده مصرف گردد و بیماری‌هایی مانند انتریت نکروتیک ایجاد می‌کند. ترکیبات اکسیژنه موثرترین ترکیب علیه کلستردیوم‌ها بوده ولی ترکیبات کلره اثربخشی لازم را ندارد. تکثیر بالای کلستردیوم‌ها در آب باعث تولید توکسین‌ها شده و عامل مخرب این باکتری این توکسین‌ها می‌باشد. آلودگی پرندگان با کلستدیوم‌ها معمولا در مرغان گوشتی دیده شده اما معمولا در طیور با وضعیت بدنی نامساعد و همراه با کوکسدیوز مشاهده می‌گردد.

پارامترهای زیر نیز می‌تواند جهت تعیین کیفیت آب مورد توجه قرار گیرند:

1. سالمونلا: اگرچه این باکتری به صورت معمول در آب مشاهده نمی‌شود اما از آب به عنوان حامل استفاده می‌کند. این بدان معنی است که اگر آلودگی سالمونلا در هر قسمت از سیستم آبرسانی صورت پذیرد باعث انتشار سریع به کل گله خواهد شد. آلودگی با مدفوع پرندگان و جوندگان می‌تواند منشا آلودگی‌ با سالمونلا باشد.
2. سودوموناس، کمپیلوباکتر و بوردوتلا: این عوامل شیوع کم‌تری در منایع آبی دارند اما افزایش روز افزون این موارد گزارش می‌شود. باکتری سودوموناس به دلیل آن که قادر به آلودگی تخم مرغ‌های نطفه‌دار است از اهمیت بالایی برخوردار است. باکتری سودوموناس سازگاری بالایی در محیط آبی داشته و یکی از عوامل مهم مرگ و میر جنین و جوجه‌های یکروزه است. کمپیلوباکتر نیز با محیط آبی سازگاری بالایی داشته اما تاثیر مهمی بر پرندگان نمی‌گذارد.
3. پروتوزا: کوکسیدیا، نماتودها، ترماتودها و تخم آن‌ها می‌توانند از طریق آب به گله منتقل شده و باعث کاهش تولید شوند. پروتوزآ از جنبه‌ی دیگری نیز حائز اهمیت هستند. این عوامل قادر به انتقال دیگر عوامل بیماری‌زا مخصوصا ویروس‌ها از طریق آب آشامیدنی هستند.
4. سیانوباکترها: سینوباکترها در محیط‌های آبی که نور خورشید دریافت می‌کنند قادر به رشد و تکثیر هستند. این عوامل با رشد و تکثیر در محیط آبی شرایط را به صورتی تغییر داده که باکتری‌های دیگر به راحتی قادر به رشد هستند. تولید توکسین توسط سیانوباکترها از مهمترین جنبه‌های میکروبی این عوامل بوده که بسیار خطرناک هستند.

آلودگی‌های شیمیایی

مهم‌ترین آلودگی شیمیایی در منابع آب آشامیدنی سیستم آبرسانی مرغداری وجود ترکیبات کلسیم و منیزیم بوده که به سختی آب شناخته می‌شوند. سختی بالای آب علاوه بر مشکلاتی که برای سلامت پرنده ایجاد می‌کند، باعث عمل نکردن ترکیبات دترجنت و در نتیجه عدم پاکسازی و ضدعفونی صحیح فارم خواهد شد. از دیگر آلودگی‌های شیمیایی می‌توان به آلودگی با فلزات سنگین (مانند سرب)، آرسنیک، نیتریت، کودهای کشاورزی و پساب صنعتی اشاره کرد. این آلودگی باعث ایجاد مسمویت در پرندگان و در نتیجه افزایش مرگ و میر در شرایط حاد، و کاهش تولید و سود اقتصادی در شرایط تحت حاد خواهد شد.