پایادارویه ضامن سلامت جامعه
پرندگان معمولا از طریق آب آشامیدنی آنتی‌بیوتیک دریافت می‌کنند. این روش درمان با آنتی بیوتیک محلول در آب طیور، در صورتی که بر اساس اصول و قوائد صحیح انجام پذیرد موثر واقع خواهد شد. به منظور جلوگیری از مصرف بیش از حد یا کمتر از دوز توصیه شده چندین نکته‌ی مهم وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرند.
یک تعریف عمومی و ساده از “درمان آنتی بیوتیکی”، هرگونه دارو و یا ترکیب حاوی آنتی میکروب (که همچنین با نام آنتی‌بیوتیک شناخته می‌شود) بوده که میکروارگانیسم‌هایی مانند باکتری و مایکوپلاسما را کشته و یا از رشد آن جلوگیری می‌کند. فعالین صنعت طیور و دامپزشکان سراسر دنیا از داروهای آنتی میکروب جهت جلوگیری و یا درمان بیماری‌های عفونی ناشی از باکتری‌ها، مایکوپلاسما و برخی انگل‌ها استفاده می‌کنند. به منظور اهداف درمانی، آب آشامیدنی از راه‌های معمول مصرف دارو بوده که به دیگر روش‌ها در گله‌های طیور صنعتی ارجحیت دارد.
بیشتر بخوانید: کیفیت آب به عنوان یک فاکتور مهم در پرورش دام و طیور
به منظور آنکه ترکیب آنتی میکروب موثر واقع گردد پرندگان باید دوز صحیح مصرف را دریافت کنند. مصرف دوزهای کمتر ممکن است اثربخش نبوده و به شکست در درمان منجر شود؛ درحالی که مصرف دوزهای بالاتر هزینه‌ها را افزایش داده و می‌تواند سمی باشد. تولیدکنندگان داروهای آنتی میکروب برای طیور معمولا دوز مصرفی را به روی لیبل محصول خود درج کرده و در اکثر موارد تحت واحد وزن/حجم دارو به ازای حجم آب آشامیدنی بیان می‌کنند (به عنوان مثال گرم یا میلی‌لیتر به ازای هر لیتر یا اونس به ازای هر گالن).
بسیاری از مرغداران و کلینسین های حوزه طیور از ما می پرسند که بهترین دارو برای عفونت طیور کدام است؟ همانطور که میدانید علل ایجاد عفونت و شرایط حیوان برای شروع درمان بسیار مهم است. اما اگر بخواهیم یک آنتی بیوتیک محلول در آب مناسب برای درمان را به عنوان بهترین دارو برای عفونت پرندگان نام ببریم؛ طبق تجربه آنتی بیوتیک فوزباک اصل را پیشنهاد می کنیم. این دارو به صورت پودر محلول در آب و خوراک پرندگان قابل استفاده است. این آنتی بیوتیک منحصر به فرد توسط کمپانی بدسون آرژانتین تولید می شود و به صورت انحصاری توسط پایادارویه وارد ایران می شود. برای مشاهده و ثبت سفارش از طریق لینک زیر اقدام نمائید.
دانش از میزان آب مصرفی پرنده
محاسبه‌ی دوز داروهای آنتی میکروب بر اساس واحد جرم/حجم به ازای حجم آب آشامیدنی قطعا یک روش آسان و متقاعدکننده جهت مصرف بوده اما قطعا دقیق نیست زیرا تفاوت بسیاری در میزان مصرف آب آشامیدنی در گله‌های طیور بر اساس نژاد و میانگین وزن مصرفی وجود دارد. این تفاوت در مصرف آب آشامیدنی بر میزان دارویی که به صورت روزانه توسط گله مصرف می‌شود تاثیرگذار است. فرض کنید دو گله‌ی پرورش بوقلمون تجاری داشته باشید که هرکدام 10.000 قطعه بوده و میانگین وزنی یکسانی داشته باشند. این دو گله با یک داروی مشخص با دوز 0.5 گرم به ازای هر لیتر آب آشامیدنی درمان شوند. این دو گله می‌تواند در میزان داروی مصرفی روزانه‌ی خود به ازای هر گله متفاوت باشند (جدول 1)
| جدول 1- تاثیر میزان مصرف آب آشامیدنی بر دوز مصرفی داروی آنتی میکروب که از طریق آب آشامیدنی با دوز 0.5 گرم به ازای هر لیتر آب آشامیدنی در روش درمان با آنتی بیوتیک محلول در آب مصرف گردد. | ||
| گله A | گله B | |
| میزان مصرف آب آشامیدنی روزانه (لیتر) | 2200 | 2800 |
| میزان مصرف دارو (گرم) | 1100 | 1400 |
| دوز دریافت شده به ازای هر پرنده | 0.11 | 0.14 |
| حدود 20 درصد اختلاف میان میزان مصرف دارو بین گله A و B وجود دارد. هر گله ده هزار قطعه بوده و هر دو گله میانگین وزنی یکسانی دارند. | ||
در میان فاکتورهایی که بر میزان مصرف آب آشامیدنی گله‌های طیور موثر است می‌توان به دمای محیطی، وزن پرنده، کیفیت و میزان مصرف غذا، کیفیت آب و سلامت گله اشاره نمود. تمامی فعالین صنعت طیور می‌دانند که دمای محیطی مهمترین و موثرترین فاکتور در میزان مصرف آب آشامیدنی محسوب می‌گردد. پرنده با افزایش وزن آب بیشتری مصرف می‌کند اما در واقع با افزایش وزن بدن میزان مصرف آب به ازای هر کیلوگرم وزن پرنده کاهش می‌یابد. بنابراین اگر ما دوز مصرف دارو را بر اساس گرم به ازای هر لیتر آب آشامیدنی محاسبه کنیم یک پرنده‌ی 12 هفته‌ای در مقایسه با یک پرنده‌ی 5 هفته‌ای ممکن است داروی کمتری به ازای هر کیلوگرم وزن بدن دریافت کند (به دلیل اینکه یک پرنده‌ی 12 هفته‌ای آب کمتری در مقایسه با یک پرنده‌ی 5 هفته‌ای به ازای هر کیلوگرم وزن بدن مصرف می‌کند). این امر منجر به کاهش دقت دوز مصرفی دارو در گله‌ی طیور خواهد شد و به همین دلیل مصرف آنتی بیوتیک بر اساس وزن/حجم به ازای حجم آب آشامیدنی مطلوب نیست.
بیشتر بخوانید: نتایج مصرف آنتی بیوتیک فوزباک
بهترین و دقیق‌ترین روش به منظور تعیین میزان مصرف داروی آنتی‌میکروب در درمان با آنتی بیوتیک محلول در آب محاسبه‌ی داروی مورد نظر بر اساس میلی‌گرم داروی مورد نظر به ازای کیلوگرم وزن پرنده است. به منظور انجام این محاسبات سه متغیر باید مورد توجه قرار گیرد:
مرغدار و یا مسئول فارم از میزان آب مصرفی روزانه‌ی گله‌ی خود مطلع هستند. کلنیسین طیور نیز دوز مصرفی دارو را به ازای هر کیلوگرم وزن پرنده اعلام خواهد نمود. یک مثال جهت محاسبه دوز دارو در جعبه‌ی زیر آورده شده است:
محاسبه‌ی دوز دارو برای دارویی که حاوی آنتی بیوتیک اکسی تتراسایکلین به منظور درمان 10.000 قطعه پرنده به سن 6 هفته هستند:
میانگین وزن پرنده (Kg)×تعداد پرنده‌هاxدوز مصرف دارو (mg/kgBW)/میزان اکسی تتراسایکلین (g) به ازای هر ساشه
با محاسبه بر اساس این فرمول 18 ساشه (3600 میلی‌گرم) از دارو در هر روز باید مصرف شود. این بدان معنی است که 1.2 گرم از دارو در هر لیتر یا 4.56 گرم به ازای هر گالن دارو وجود دارد.
بیشتر بخوانید: نتایج مصرف آنتی بیوتیک فلورفنیدم 10%
هر مرغدار در صورت بروز علائم کلینیکی یا مشاهده مرگ و میر از هیچ عملی جهت جلوگیری از ضرر اقتصادی فروگذار نخواهد کرد. اگرچه برخی مرغدارها سریعا اقدام به مصرف آنتی بیوتیک می‌کنند بدون آنکه از منشا مشکل اطلاع داشته باشند. درست است که مرغدار نمی‌تواند نسبت به بروز علائم بالینی در گله و یا مرگ میر بی‌فاوت باشد، اما باید توجه داشته باشد که مصرف آنتی بیوتکی معجزه نخواهد کرد و درمان تمامی مشکلات نخواهد بود. باید توجه داشته باششد که حتما قبل از درمان تشخیص قطعی صورت پذیرد و یا حداقل یک تشخیص بالینی بر اساس شواهد توسط کلنیسین انجام شود. تشخیص نوع بیماری باید توسط کلنیسین طیور که دارای تجربه کافی باشد انجام پذیرد. زمانی که تشخیص بر اساس آنتی بیوتیک مورد حساس و مورد نظر انجام پذیرفت باید اقدام به تهیه دارو و درمان بر اساس اصول گفته شده کرد. درمان دارویی باید مرقون به صرفه باشد اگرچه در برخی موارد تعیین اقتصادی بودن درمان مشکل است. تصمیم به انجام درمان به فاکتورهای متفاوتی از جمله شدت بیماری (تعداد پرندگان تلف شده)، تاثیر بیماری بر بازده تولید (ضریب تبدیل، افزایش وزن و میزان تخمگذاری)، قمیت درمان، قیمت تولید و قیمت پرندگان بستگی دارد. داروهای آنتی بیوتیک معمولا گران قیمت هستند و به همین دلیل باید به صورت منطقی و موثر مصرف شود. در نهایت مرغداران در سراسر جهان باید به رعایت اصول پرهیز از مصرف پس از درمان مقید شده و این موضوع را به دلیل ارتباط آن با سلامت غذایی جدی بگیرند.
چند نکته
1- هر زمان ممکن بود، دوز دارو را به دقت بر اساس میانگین وزن گله و آب مصرفی آن محاسبه کنید
2- دارو را به خوبی با آب آشامیدنی مخلوط کرده و از حل شدن کافی و عدم رسوب آن در سیستم مطمئن شوید.
3- اگر از مدیکاتور اتوماتیک استفاده می‌کنید از صحت عمل آن مطمئن شده و طی فواصل مشخص کالیبره کنید
4- در صورت امکان قبل از درمان آنتی بیوتکی آب گله را قطع کرده، سیستم را خالی کنید و سپس اقدام به درمان کنید.
5- قبل از درمان از pH و و سختی آب اطلاع پیدا کنید زیرا این دو عامل بر اثربخشی دارو تاثیرگذار است.
6- در هر 24 ساعت محلول جدید و تازه حاضر کنید.
7- حداقل 72 ساعت بعد از شروع درمان به منظور تعیین اثربخشی دارو صبر کنید.
8- حتی در صورت از بین رفتن علائم دوره درمانی را کامل کنید
9- به هیچ عنوان درمان آنتی بیوتیکی را به جای مدیریت صحیح و امنیت زیستی قرار ندهید.
3 دیدگاه در “اصول درمان با آنتی بیوتیک محلول در آب طیور”
درود و عرض ادب
آیا از آنتی بیوتیک معرفی شده برای درمان هلیکوباکتر در جوجه عروس هلندی هم میشه استفاده کرد؟