صدها نوع از مایکوتوکسین وجود داشته که بر طیور تاثیر گذاشته و درجات متفاوتی از پاتوژنسیتی را ایجاد می‌کنند. این سموم ممکن است دارای اثرات سمی، عامل عفونت و یا عامل نقص‌های تغذیه‌ای در طیور باشند. تشخیص نیازمند شناسایی و تعیین میزان سم خاص می‌باشد. درمان مایکوتوکسیکوز شامل برداشت قسمت آلوده و درمان‌های حمایتی است. پیشگیری شامل مدیریت صحیح به منظور جلوگیری از رشد قارچ در طول آماده سازی غذا، حمل و نگهداری آن است.
مایکوتوکسیکوز یک بیماری بوده که توسط توکسین‌های طبیعی ترشح شده توسط قارچ‌ها تولید می‌گردد. در طیور، معمولا به علت رشد قارچ‌های تولیدکننده‌ی توکسین در غذای طیور ایجاد می‌شود. صدتا مایکوتوکسین وجود دارد که توکسیسیتی کم تا شدید ایجاد می‌کنند. مایکوتوکسین‌ها می‌توانند دارای اثرات هم افزا با دیگر توکسین‌ها، عوامل عفونی و یا نقص‌های تغذیه‌ای داشته باشند. بیشتر این توکسین‌ها از لحاظ شیمیایی پایدار بوده و توکسیسیتی خود را در طول زمان حفظ می‌کنند.
مشکل اساسی مشکلات مایکوتوکسین‌ها علاوه بر چشمگیر بودن می‌تواند در گله به صورت تحت حاد باشد. تاثیر مایکوتوکسین‌ها بر تولید طیور در بهترین حالت به صورت غیر مستقیم و از طریق افزایش و بهبود عملکرد و تولید گله پس از کنترل مناسب مایکوتوکسین در گله نشان داده می‌شود.
تشخیص
بر اساس تاریخچه، علائم بالینی و وجود غذای آلوده به قارچ تایید بیماری نیازمند تعیین مقدار و نوع دقیق آلودگی مایکوتوکسینی است. بر اساس تاریخچه و نوع ضایعه که نشان دهنده‌ی مسمومیت غذایی و یا مصرف غذای کپک زده باشد می‌توان به بیماری مایکوتوکسیکوز شک نمود. برخورد با توکسین همراه با مصرف غذای جدید می‌تواند به یک بیماری تحت بالینی یا بدون علامت تبدیل شود. برخورد مزمن با توکسین در فارم‌هایی که از ذرت و غذای با کیفیت پایین استفاده کرده و یا شرایط نگهداری غذای طیور در آن استاندارد نیست اتفاق می‌افتد. نقص در شرایط تولیدی در گله می‌تواند نشان دهنده‌ی آلودگی‌های مایکوتوکسینی بوده که با اصلاح تغذیه‌ای جیره این نقص از بین نخواهد رفت. زخم‌های دهانی و یا پوسته پوسته شدن کام یا نوک زبان در برخورد با مایکوتوکسین‌هایی مانند آلفاتوکسین اتفاق خواهد افتاد.
تشخیص هدفمند نیازمند تشخیص نوع و مقدار مایکوتوکسین است. این امر ممکن است به دلیل مصرف مقادیر بسیار بالای غذای مصرفی گله کار سختی باشد. آزمایش‌های تشخیصی در میزان توانایی تشخیص مایکوتوکسین‌ها متفاوت بوده و حتما قبل از ارسال نمونه تماس گرفته و از حد تشخیصی آزمایشگاه مطمئن شوید. پرندگانی که بیمار و یا نزدیک مرگ هستند باید توسط نمونه غذا به آزمایشگاه ارسال شوند. کالبدگشایی و تست‌های تشخیصی وابسته باید در کنار آنالیز غذا در صورت شک به مایکوتوکسیکوز انجام شود.
غذا و نمونه ترکیبات آن باید به خوبی نمونه برداری شده و به خوبی جهت ارسال برای آنالیز ارسال گردد. نقاط بسیار الوده به مایکوتوکسین ممکن است در یک بار غذای طیور وجود داشته باشد. برداشت نمونه از قسمت‌های متفاوت بار غذا احتمال تایید مایکوتوکسیکوز را افزایش می‌دهد.
نمونه‌ها باید از قسمت انبار شدن غذا، تهیه غذا، حمل و نقل و فیدر برداشت شوند. فعالیت قارچی از میلر به سمت دانخوری افزایش می‌یابد. نمونه‌ها باید 0.5 کیلو بوده و باید درکیسه مناسب برداشت شده و به خوبی لیبل زده شود.پلاستیک‌های با درب جفت شونده و ظروف شیشه‌ای برای این کار مناسب هستند. با یک لیبل مناسب رو ظرف مشخصات را ثبت کنید.
درمان
- ترکیبات سمی و قسمت‌های کپک زده شده غذای طیور را با غذای تمیز جایگزین کنید.
- بیماری‌های پیش زمینه‌ای را درمان نموده تا بتوان بیماری را با مترکز بیشتری درمان نمود.
- وضعیت بهداشت و عدم وجود استاندارد را تصحیح کنید.
- با ویتامین، مینرال و افزایش پروتئین جیره درمان حمایتی انجام دهید.
به منظور درمان مایکوتوکسیکوز، غذای آلوده باید با غذای عاری از آلودگی جایگزین گردد. بیماری‌ی زمینه‌ای دیگر به منظور تسهیل درمان باید درمان شده و مدیریت ناصحیح گله نیز اصلاح شود. برخی از مایکوتوکسین‌ها نیاز به ویتامین، مینرال، پروتئین، لیپید را افزایش میدهند که باید از طریق آب آشامیدنی و یا مکمل غذایی تامین گردد. درمان‌های غیر اختصاصی ضد مسمومیت مانند استفاده از ذغال فعال (جذب از دستگاه گوارش) در غذا تاثیر داشته اما در مراکز بسیار بزرگ تولیدی قابل انجام نخواهد بود.
پیشگیری
- از غذای عاری از هرگونه کپک و مایکوتوکسین استفاده کنید.
- مدیریت صحیح گله و جایگاه از تشکیل مایکوتوکسین در طول تولید، نقل و انتقال و نگهداری غذا جلوگیری خواهد نمود.
پیشگیری از این بیماری باید بر مصرف غذای عاری از مایکوتوکسین و همچنین جلوگیری از تشکیل مایکوتوکسین در طول حمل و نقل و نگهداری غذا تکیه کند. بازرسی محل نگهداری غذا به صورت منظم و همچنین سیستم دانخوری می‌تواند مشکلات را زودتر نشان دهد. مایموتوکسین می‌تواند طی مدت زمان طولاتی تشکیل شده و در محل باقی بماندو پاکسازی و از بین بردن سریع آلودگی‌های قارچی بسیار مفید خواهد بود. دمای بسیار بالا باعث میعان رطوبت به مهاجرت آن به ظروف نگهداری و در نتیجه تشکیل مایکوتوکسین می‌گردد.
تهویه هوای سالن به منظور جلوگیری از ایجاد رطوبت‌های بالا باعث کاهش مایع در دسترس رشد کپک خواهد شد. ترکیبات ضد قارچ به منظور جلوگیری از رشد قارچ مفید خواهند بود اما بر توکسین‌هایی که از قبل ترشح شده‌اند اثرگذار نیست. اسیدهای ارگانیک مانند پروپیونیک اسید مهارکنندگان موثری هستندو ترکیبات جاذب مانند آلومیوسیلیکات سدیم کلسیم هیدرات (HSCAS) به خوبی به آفلاتوکسین‌ها متصل شده و از جذب آن جلوگیری خواهد نمود. گلوکومانان استریفای شده که از دیواره مخمر ساکارومایسز سرویسیه گرفته می‌شود علیه آفلاتووکسین B1 و ارکاتوکسین محافظ است. این ترکیب با اتصال و کاهش فرآهمی زیستی فومونینسین، زیرالئون و توکسین T-2 اثربخشی خود را اعمال می‌کند. دیگر محصولات تخمیری، جلبک، عصاره‌های گیاهی و افزودنی‌های میکروبیولوژیکی قادر به اتصال و تجزیه مایکوتوکسین‌ها بوده و ممکن است در شرایط خاص بسیار مفید باشند.
محصول Bedgen 40 SFA به دلیل محافظت از کبد قادر به جلوگیری از انواع آسیب‌های کبدی ناشی از مایکوتوکسیکوز می‌باشد. همچنین این محصول با بهبود پارامترهای رشد قادر به جلوگیری از کاهش عملکرد پرنده به هنگام مایکوتوکسیکوز می‌باشد
نکات مهم
- مایکوتوکسین‌ها در غذا تولید شده و ممکن است باعث ایجاد علائم بالینی گردد
- پیشگیری شامل مصرف غذای عاری از قارچ و مایکوتوکسین است
زمانی که به مایکوتوکسین شک می‌گردد، غذای آلوده باید تعویض گشته، بیماری زمینه‌ای درمان گردد و روش مدیریتی صحیح به کار گرفته شود. همچنین مکمل‌های غذایی همراه با ویتامین‌ها، مینرال و پروتئین کافی در دسترس پرنده قرار گیرد.
یک دیدگاه