معرفی بیماری های قارچی طیور

به عنوان یک پرورش‌دهنده طیور، شما با چالش‌های روزمره زیادی برای حفظ سلامت و بهره‌وری گله خود روبرو هستید. در میان تهدیدات مختلف، بیماری های قارچی طیور مانند یک دشمن خاموش عمل می‌کنند؛ اغلب نادیده گرفته می‌شوند اما می‌توانند خسارات اقتصادی سنگینی از طریق کاهش رشد، افت تولید تخم‌مرغ و افزایش تلفات به بار آورند. آیا تا به حال با کاهش ناگهانی وزن گله، مشکلات تنفسی یا تلفات غیرقابل توضیح در جوجه‌ها مواجه شده‌اید؟ این‌ها ممکن است نشانه‌هایی از یک عفونت قارچی باشند.

این مقاله جامع از پایادارویه، یک راهنمای کاربردی است که به شما کمک می‌کند تا این تهدیدهای پنهان را به طور کامل بشناسید. ما با تکیه بر آخرین تحقیقات علمی و تجربیات میدانی، به شما نشان خواهیم داد که چگونه شایع‌ترین بیماری‌های قارچی را شناسایی، از بروز آن‌ها پیشگیری و در صورت لزوم، به طور مؤثر درمان کنید. با مطالعه این مقاله علمی، شما ابزارهای لازم برای محافظت از سرمایه خود و تضمین سلامت گله‌تان را به دست خواهید آورد.

بیماری های قارچی طیور چه هستند و چرا اینقدر اهمیت دارند؟

بیماری‌های قارچی، عفونت‌هایی هستند که توسط قارچ‌های میکروسکوپی ایجاد می‌شوند. این قارچ‌ها در محیط اطراف ما، به ویژه در مکان‌های گرم و مرطوب مانند بستر مرغداری‌ها، انبار خوراک و سیستم‌های تهویه، به وفور یافت می‌شوند. برخلاف بیماری‌های ویروسی یا باکتریایی، بیماری‌های قارچی اغلب به صورت فرصت‌ طلبانه و در شرایطی که سیستم ایمنی پرنده ضعیف شده یا محیط پرورشی نامناسب است، بروز می‌کنند.

اهمیت این بیماری‌ها تنها به تلفات مستقیم محدود نمی‌شود. اثرات غیرمستقیم آن‌ها بسیار گسترده‌تر است. بر اساس گزارش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO)، سموم تولید شده توسط قارچ‌ها (مایکو توکسین‌ها) می‌توانند تا 25% از غلات جهان را آلوده کنند. این سموم با سرکوب سیستم ایمنی، پرندگان را در برابر سایر بیماری‌ها آسیب‌پذیر کرده، باعث کاهش شدید نرخ رشد، ضریب تبدیل غذایی ضعیف و آسیب به ارگان‌های داخلی مانند کبد و کلیه می‌شوند.

شایع‌ترین بیماری های قارچی در طیور

شناخت دشمن اولین قدم برای مقابله با آن است. در صنعت طیور، چندین بیماری قارچی از اهمیت بالایی برخوردارند که در ادامه به تفصیل به آن‌ها می‌پردازیم.

۱. آسپرژیلوزیس

بیماری آسپرژیلوزیس، که به "پنومونی جوجه‌کشی" نیز معروف است، یکی از کشنده‌ترین بیماری های قارچی طیور، به ویژه در جوجه‌های جوان است. عامل اصلی آن قارچ Aspergillus fumigatus است که اسپورهای آن به راحتی از طریق دستگاه جوجه‌کشی آلوده، بستر کپک‌زده یا خوراک نامرغوب به دستگاه تنفسی پرنده راه پیدا می‌کنند.

• علائم حاد (در جوجه‌ها) : تنگی نفس شدید، تنفس با دهان باز، بی‌حالی، عدم تمایل به خوردن دان و تلفات بالا (تا 50%).
• علائم مزمن (در پرندگان بالغ) : کاهش وزن تدریجی، کاهش تولید تخم‌مرغ، مشکلات تنفسی خفیف‌تر، و گاهی علائم عصبی.
• پیشگیری و کنترل : کلید اصلی، جلوگیری از استنشاق اسپورهاست. استفاده از هچری‌های تمیز، ضدعفونی مناسب سالن قبل از جوجه‌ریزی، و مدیریت صحیح بستر برای خشک نگه داشتن آن حیاتی است.

۲. کاندیدیازیس - برفک یا چینه دان ترش

کاندیدیازیس یا برفک، توسط قارچ مخمرمانند Candida albicans ایجاد می‌شود. این قارچ به طور طبیعی در دستگاه گوارش طیور وجود دارد، اما تحت شرایط خاصی مانند استرس، بهداشت ضعیف آبخوری‌ها، یا استفاده طولانی‌مدت از آنتی‌بیوتیک‌ها، رشد بیش از حد کرده و بیماری‌زا می‌شود.

• علائم اصلی : ضایعات سفیدرنگ و پنیرمانند در دهان، حلق، مری و چینه دان. چینه دان ممکن است متورم، خمیری و تخلیه‌نشده باقی بماند (که به آن "چینه دان ترش" یا Sour Crop می‌گویند). پرنده بی‌حال شده و رشد آن متوقف می‌شود.
• عوامل زمینه‌ساز : استفاده بی‌رویه از آنتی‌بیوتیک‌ها، کمبودهای تغذیه‌ای (به خصوص ویتامین A)، و آب آشامیدنی آلوده.
• پیشگیری و درمان : مدیریت صحیح استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها، تأمین آب تمیز و بهداشتی، و افزودن ترکیبات اسیدی‌کننده آب مانند اسیدی فایرهای مایع طیور یا داروهای ضدقارچ یا سولفات مس (با دوز دقیق و تحت نظر دامپزشک) می‌تواند مؤثر باشد.