عفونت بند ناف جوجه و روش های درمان آن
عفونت بند ناف در جوجه ها
روزهای ابتدایی زندگی جوجه ها دوره ای بسیار حساس و حیاتی است. در این دوره، جوجه ها به سرعت در حال تطابق با محیط جدید و استفاده از ذخایر بدنی خود برای رشد اولیه هستند. متاسفانه، در این مرحله آسیب پذیری در برابر بیماری های عفونی بالاست و یکی از شایع ترین و مخرب ترین بیماری ها، عفونت بند ناف جوجه است که می تواند منجر به تلفات قابل توجه و کاهش عملکرد گله در آینده شود. پایادارویه به منظور درک صحیح این بیماری، علل آن، راه های پیشگیری و همچنین روش های موثر درمان عفونت بند ناف جوجه این مقاله تخصصی را برای شما گردآوری کرده است.
بیماری عفونت بند ناف و ارتباط آن با عفونت کیسه زرده
بند ناف، مجرایی حیاتی است که در دوران جنینی، جوجه را به کیسه زرده متصل می کند. کیسه زرده منبع اصلی تغذیه جنین در داخل تخم مرغ است و پس از خروج جوجه از تخم (هچ)، باید به طور طبیعی جذب بدن شده و بند ناف نیز کاملا بسته و خشک شود. در صورتی که فرآیند جذب کیسه زرده یا بسته شدن بند ناف به درستی انجام نشود، این ناحیه مستعد ورود میکروارگانیسم ها، به خصوص باکتری ها می گردد.
عفونت بند ناف که با نام علمی امفالیت (Omphalitis) شناخته می شود، در واقع عفونت محل اتصال بند ناف به بدن جوجه است. این عفونت به سرعت می تواند به سمت داخل بدن پیشروی کرده و باعث عفونت کیسه زرده باقیمانده (Yolk Sac Infection) شود. کیسه زرده عفونی به جای جذب شدن، متورم، بدبو و حاوی مایع یا چرک می شود. این وضعیت بسیار خطرناک است و می تواند منجر به سپتی سمی (عفونت خون) و مرگ جوجه شود. بنابراین، عفونت کیسه زرده اغلب پیامد و ادامه عفونت اولیه بند ناف است و مدیریت آن نیازمند درمان عفونت کیسه زرده در جوجه ها می باشد.
بیشتر بخوانید: بیماری عفونت کیسه زرده چیست؟
علل اصلی ایجاد عفونت بند ناف در جوجه ها
شناخت عوامل زمینه ساز این بیماری برای پیشگیری از آن اهمیت حیاتی دارد. مهمترین علل عفونت بند ناف جوجه و به دنبال آن عفونت کیسه زرده عبارتند از:
۱. بهداشت ضعیف در هچری: آلودگی محیط انکوباتورها، هچرها، سینی های هچ، و تجهیزات حمل و نقل جوجه در هچری، یکی از اصلی ترین منابع عفونت است. باکتری هایی نظیر اشریشیا کلی (E. coli)، سالمونلا (Salmonella)، استافیلوکوک (Staphylococcus) و پروتئوس (Proteus) به راحتی در محیط های آلوده رشد کرده و از طریق بند ناف باز وارد بدن جوجه می شوند.
۲. کیفیت پایین تخم مرغ: تخم مرغ های آلوده، ترک خورده یا کثیف بستر مناسبی برای رشد باکتری ها هستند. این باکتری ها می توانند از طریق پوسته یا در زمان هچ به بند ناف جوجه منتقل شوند.
۳. مدیریت نامناسب جوجه ها در هچری: استرس ناشی از خروج دیرهنگام از هچر، دهیدراسیون، و عدم بسته شدن کامل بند ناف به دلیل شرایط نامناسب رطوبت یا دما، می تواند جوجه ها را مستعد عفونت کند.
۴. شرایط نامناسب حمل و نقل: حمل و نقل طولانی، تغییرات شدید دما، تهویه نامناسب و آلودگی وسایل حمل و نقل می تواند باعث استرس و کاهش مقاومت جوجه ها شده و شرایط را برای بروز عفونت بند ناف جوجه فراهم کند.
۵. بهداشت ضعیف در بستر پرورش: بستر مرطوب، کثیف و سرد در سالن پرورش پس از ورود جوجه ها، محیط مناسبی برای رشد باکتری هاست و می تواند باعث آلودگی بند ناف و تشدید عفونت کیسه زرده شود.
۶. مدیریت دمایی نامناسب در سالن پرورش: سرد شدن جوجه ها در ساعات اولیه ورود به سالن، باعث عدم جذب صحیح کیسه زرده و تضعیف سیستم ایمنی شده و آنها را مستعد ابتلا به عفونت می کند.
پیشگیری از عفونت بند ناف
همانطور که مشاهده شد، بسیاری از علل این بیماری به شرایط بهداشتی و مدیریتی، به خصوص در هچری و روزهای اول پرورش، مرتبط است. بنابراین، پیشگیری موثرترین و اقتصادی ترین راهکار برای مقابله با عفونت عفونت بند ناف جوجه است. اقدامات پیشگیرانه شامل :
- کنترل بهداشت در هچری: اجرای پروتکل های سختگیرانه ضدعفونی و نظافت در تمام بخش های هچری، شامل انکوباتورها، هچرها، اتاق های جوجه گیری و حمل و نقل. استفاده از ضدعفونی کننده های موثر و تایید شده.
- انتخاب تخم مرغ با کیفیت : جمع آوری تخم مرغ های تمیز، بدون ترک و با کیفیت مناسب برای جوجه کشی. نگهداری صحیح تخم مرغ های نطفه دار در شرایط استاندارد دما و رطوبت.
- مدیریت صحیح جوجه کشی : تنظیم دقیق دما و رطوبت در انکوباتور و هچر برای اطمینان از هچ همزمان و بسته شدن کامل بند ناف جوجه ها. کاهش استرس جوجه ها در زمان خروج از هچر و جداسازی.
- حمل و نقل بهینه جوجه ها : استفاده از وسایل حمل و نقل تمیز و ضدعفونی شده، تامین تهویه مناسب و کنترل دما در طول مسیر برای به حداقل رساندن استرس جوجه ها.
- آماده سازی صحیح سالن پروررش : نظافت کامل، شستشو و ضدعفونی سالن پیش از ورود جوجه. استفاده از بستر خشک و تمیز و تنظیم سیستم گرمایشی برای تامین دمای آسایش جوجه ها پیش از ورود آنها.
- مدیریت دمایی در روزهای اول : حفظ دمای مناسب در سطح بستر در هفته اول (حدود ۳۰ تا ۳۳ درجه سانتیگراد) برای کمک به جذب کامل کیسه زرده و جلوگیری از سرد شدن جوجه ها.
- تامین آب و دان تازه و تمیز : دسترسی آسان و سریع جوجه ها به آب آشامیدنی تمیز و دان با کیفیت از لحظه ورود به سالن.
به منظور ضدعفونی محیط مرغداری می توانید از ضدعفونی کننده دزوجرم میکروچوک که یکی از قویترین ضدعفونی کننده های سالن مرغداری است استفاده کنید.
درمان عفونت ناف جوجه مرغ
با وجود تمام اقدامات پیشگیرانه، ممکن است همچنان مواردی از عفونت بند ناف جوجه یا عفونت کیسه زرده در گله مشاهده شود. در این شرایط، تشخیص به موقع و اقدام درمانی مناسب می تواند به کاهش تلفات و بهبود وضعیت گله کمک کند. درمان عفونت کیسه زرده در جوجه های طیور و همچنین درمان عفونت ناف جوجه مرغ مبتنی بر استفاده از آنتی بیوتیک ها برای کنترل عفونت باکتریایی است.
از آنجایی که این عفونت اغلب ناشی از باکتری های گرم منفی مانند ای کلای و سالمونلا و همچنین باکتری های گرم مثبت مانند استافیلوکوک است، انتخاب یک آنتی بیوتیک با طیف اثر وسیع که بتواند بر علیه این عوامل عمل کند، بسیار مهم است. آنتی بیوتیک برای درمان عفونت ناف جوجه باید با توجه به حساسیت باکتری های موجود در منطقه و توصیه دامپزشک صورت گیرد.
بر اساس تجربه و شواهد میدانی، برخی آنتی بیوتیک ها اثربخشی قابل توجهی در کنترل و درمان این بیماری نشان داده اند. در این میان، استفاده از آنتی بیوتیک هایی نظیر فوزباک و کولیدم ۵۰ به طور خاص توصیه می شود. فوزباک (حاوی فسفومایسین) یک آنتی بیوتیک باکتری کش با طیف وسیع است که بر روی بسیاری از باکتری های گرم مثبت و گرم منفی موثر است و به خصوص در کنترل عفونت های ای کلای کارایی بالایی دارد. کولیدم ۵۰ (حاوی کلیستین سولفات) نیز یک آنتی بیوتیک قوی علیه باکتری های گرم منفی به ویژه ای کلای و سالمونلا می باشد که از عوامل اصلی عفونت بند ناف جوجه هستند.
ترکیب یا استفاده متوالی از این آنتی بیوتیک ها، با مشورت و تجویز دامپزشک، می تواند راهکار موثری برای درمان عفونت ناف جوجه مرغ باشد. اهمیت دارد که درمان به محض مشاهده علائم اولیه آغاز شود و دوره درمان مطابق با دستور دامپزشک کامل گردد تا از عود بیماری یا ایجاد مقاومت آنتی بیوتیکی جلوگیری شود.
کلام آخر
بیماری عفونت بند ناف جوجه یک تهدید جدی برای صنعت طیور، به خصوص در روزهای اولیه پرورش جوجه ها است. در حالی که پیشگیری از طریق رعایت دقیق بهداشت در تمام مراحل از تخم مرغ تا سالن پرورش و مدیریت صحیح جوجه ها سنگ بنای کنترل این بیماری است، آگاهی از راهکارهای درمانی موثر نیز ضروری است. استفاده از آنتی بیوتیک مناسب می تواند در کاهش تلفات و بهبود وضعیت گله های درگیر نقش حیاتی ایفا کند. با توجه به کارایی و طیف اثر گسترده، استفاده از آنتی بیوتیک هایی همچون فوزباک و کولیدم ۵۰ به عنوان آنتی بیوتیک برای درمان عفونت ناف جوجه ها، گزینه های قابل اعتمادی محسوب می شوند. توصیه اکید می شود که برای تشخیص دقیق و تجویز دوز و دوره درمان مناسب، حتما با دامپزشک متخصص مشورت نمایید تا بهترین نتایج در حفظ سلامت گله حاصل شود.
امیدواریم این مقاله از پایادارویه برای شما مفید واقع شده باشد، چنانچه سوالی در مورد هر یک از محصولات ما داشته باشید، می توانید با واحد پشتیبانی به صورت مستقیم در تماس باشید.